🌊การสร้างจินตภาพเพื่อจัดการกับความเครียด ตอนที่ 2 🌊 (creative visualization part 2)

จากบทความคราวก่อนที่ Bmum ได้เล่าเรื่องการสร้างจินตภาพเพื่อลดความเครียดให้เด็ก(และผู้ใหญ่)

ครั้งนี้ Bmum มาขอเสริมเรื่องบทสคริปต์ต่างๆที่มีเป้าหมายโดยเฉพาะเจาะจงนะคะ

ก่อนจะใช้บทสคริปต์เสริมพวกนี้ เด็กๆต้องเคยทำกิจกรรมสร้างจินตภาพพื้นฐานจาก ตอนที่ 1 มาก่อนให้เกิดความคุ้นเคย แล้วเราค่อยแทรกบทพวกนี้เข้าไป…

เราสามารถดัดแปลงเอาตามความเหมาะสม เช่นเด็กที่ชอบนางเงือกมากๆ ก็สามารถใส่เนื้อหาเกี่ยวกับนางเงือกลงในบทสคริปต์, เด็กเล็กๆที่สมาธิยังสั้น เราก็ตัดทอนให้สั้นลงและปรับใช้ภาษาให้เหมาะสมกับช่วงวัยได้เลยค่ะ

💡บทสคริปต์ที่ช่วยในการแก้ไขปัญหา💡

จริงๆคำกล่าวที่ว่าทุกปัญหาย่อมมีทางออกเป็นเรื่องจริง และสิ่งที่น่าประหลาดใจยิ่งไปกว่านั้น คือ เราอาจนึกวิธีแก้ปัญหาไม่ออกตอนนี้ แต่จริงๆ เรารู้คำตอบดีอยู่แล้ว ที่แท้คำตอบนั้นซ่อนอยู่ในสมองของเรานั่นเอง สมองของเราเหมือนคลังข้อมูลขนาดยักษ์ เต็มไปด้วยประสบการณ์ที่สั่งสมมาทั้งชีวิต การสร้างจินตภาพสามารถกระตุ้นให้เราดึงข้อมูลเหล่านี้มาเชื่อมโยงตกผลึกเข้าด้วยกันเพื่อหาข้อสรุป ทำให้เราเข้าถึงสัญชาตญาณการหยั่งรู้ของเราได้ดีขึ้น

🟤ขอนไม้แห่งปัญญา

…เมื่อหนูเข้ามาในสวนวิเศษ หนูสังเกตเห็นว่าวันนี้ท้องฟ้าดูสดใสยิ่งกว่าที่เคยเป็น มีเสียงนกร้องเพลงไพเราะเซ็งแซ่อยู่เต็มไปหมด หนูเดินชมสวนไปเรื่อยๆ จนมาถึงขอนไม้อันหนึ่ง มันไม่ใช่ขอนไม้เล็กๆธรรมดานะ แต่มันมีขนาดใหญ่มหึมา มีโพรงกลวงตรงกลางเหมือนกับถ้ำเลย เมื่อสังเกตดูดีๆจะพบว่าขอนไม้นี้มันมีหน้ามีตาด้วยนะ ใบหน้านั้นดูใจดีและฉลาด นี่คือขอนไม้แห่งปัญญา ทุกอย่างที่เรายังไม่รู้คำตอบ เราสามารถมาถามขอนไม้นี้ได้ ลองเอามือลูบเปลือกของเขาดูสิ มันขรุขระแข็งๆ เอ๊ะ นั่นคุณขอนไม้ยิ้มให้เราด้วย เขาบอกว่าให้เข้าไปในตัวเขาแล้วเราจะพบคำตอบ งั้นลองเดินเข้าไปข้างในโพรงของคุณขอนไม้กันเถอะ…

ข้างในโพรงมีรูให้แสงแดดลอดลงมาเลยไม่มืด มองเห็นช่องสี่เหลี่ยมเล็กๆอยู่เต็มไปหมดตามผนัง แต่ละช่องมีป้ายแปะบอกไว้ว่าเกี่ยวกับเรื่องอะไร ไหนมาลองดูสิ มันเขียนว่า บ้าน โรงเรียน สัตว์เลี้ยง เพื่อน …(ลองพูดเรื่องที่เรารู้ว่าเด็กกำลังมีปัญหาแทรกลงไป) หนูลองเดินไปยืนที่ข้างหน้าช่องที่เราอยากรู้คำตอบแล้วลองถามในใจดูนะ เดี๋ยวมันจะมีคำตอบออกมาจากช่องนั้น อาจเป็นเสียง ตัวหนังสือ หรือภาพก็ได้ ……(หยุดให้เวลาสักพัก บางทีเด็กก็พูดเองมาเองว่าได้คำตอบแล้ว บางทีก็ไม่พูดอะไร) ทีนี้เราได้เวลากลับออกไปแล้ว เราเดินออกไปตามทางเดิมกันเถอะ…

ตอนนี้เราเดินออกมาจากโพรงของขอนไม้แล้ว หนูหันไปขอบคุณขอนไม้แห่งปัญญา เขายิ้มนิดๆ และบอกหนูว่าเขาจะอยู่ตรงนี้เสมอ เมื่อไหร่ก็ตามที่หนูมีปัญหาที่หาคำตอบไม่ได้ให้มาหาเขา…

(ถ้าหลังจากเด็กออกมาจากจินตภาพแล้วบอกว่ายังไม่รู้คำตอบ ให้กำลังใจว่าอีกไม่นานนักคำตอบน่าจะออกมาเร็วๆนี้ แต่ส่วนมากเด็กมักจะหาคำตอบได้แล้ว เราไม่จำเป็นต้องถามเวลาที่เด็กยังไม่พร้อมจะเล่า ถ้าเด็กพร้อมเขาอาจเล่าให้เราฟังทีหลังเอง)

🥳บทเพื่อเพิ่มความรู้สึกกระปรี้กระเปร่า🥳

🟣ภูเขาคริสตัลสีรุ้ง🌈

หินคริสตัลเป็นที่นิยมกันมากจากเพราะนอกจากความสวยงามแล้วยังเชื่อกันว่ามีพลังในการใช้บำบัดรักษาได้

ถ้าจะใช้บทสคริปต์นี้แล้วเด็กยังไม่รู้จักว่าหินคริสตัลคืออะไร อาจจะจินตนาการไม่ถูก ควรให้เด็กทำความคุ้นเคยจากรูปภาพหรือของจริงก่อน

…เมื่อหนูเปิดประตูรั้วเข้าไปในสวน หนูสังเกตเห็นว่าหลังพุ่มไม้ มีทางเดินเล็กๆที่ไม่เคยสังเกตเห็นมาก่อน มันเป็นทางเดินโรยก้อนกรวดเล็กๆสีสันสวยงามเป็นสีรุ้ง มีทั้งม่วง น้ำเงิน เขียว เหลือง ส้ม แดง หนูตัดสินใจจะลองเดินไปตามทางสีรุ้งนี้

ทางเดินนี้ลัดเลาะไปตามพุ่มไม้ต่างๆ จนมาถึงเชิงเขาแห่งหนึ่ง….หนูเงยหน้าขึ้นมอง รู้สึกตกตะลึง เมื่อพบว่ามันเป็นภูเขาคริสตัลขนาดใหญ่มหึมา สูงขึ้นไปเสียดฟ้า มันมีหลายชั้นหลากสีสลับกันเป็นสีรุ้ง เมื่อสังเกตดีๆจะเห็นว่ามันมีขั้นบันไดเล็กๆที่พาขึ้นไปบนภูเขาได้ หนูตัดสินใจที่จะลองขึ้นไปสำรวจดู

เมื่อหนูก้าวเท้าขึ้นบันไดสองสามขั้นมาถึงชั้นแรก พบว่าทุกอย่างที่เห็นในชั้นนี้เป็นสีแดงสดใส มีดอกไม้สีแดง มีผลไม้สีแดง เหมือนจะเป็นสตรอเบอรี่ เชอรี่ แอ๊ปเปิ้ล อยู่เต็มไปหมด ไหนลองเด็ดมาชิมสักลูกซิ อืม หอมหวานอร่อยมาก ไหนลองเดินสำรวจซิ หนูเจอขั้นบันไดเล็กๆเพื่อพาขึ้นไปชั้นสองละ ลองเดินขึ้นไปดู

หนูมองไปรอบๆ สังเกตเห็นว่าทุกอย่างในชั้นนี้เป็นสีส้ม มีดอกไม้สีส้ม ผลไม้สีส้ม ดูเหมือนจะเป็นผลส้มนะ ลองเอามาชิมดูซิ รสชาติเป็นยังไง เปรี้ยวไหม…เอาล่ะ ได้เวลาขึ้นไปสำรวจชั้นที่สามต่อแล้ว นั่นไง ขั้นบันไดเล็กๆ เดินขึ้นไปเลย

คราวนี้เห็นชั้นที่สามนี้เป็นสีเหลืองสดใส มีดอกไม้สีเหลืองสวยบานเต็มไปหมด มีผลไม้สีเหลืองๆ ทั้งมะม่วง กล้วย สัปปะรด ลองชิมดู หวานฉ่ำไหม นั่น หนูเห็นขั้นบันไดอยู่ตรงนั้น หนูพร้อมจะขึ้นไปอีกระดับชั้นหรือยัง?

คราวนี้ชั้นที่สี่เป็นสีเขียวดูร่มรื่นไปหมด มีต้นไม้ สนามหญ้า ลำธารเล็กๆ มีเก้าอี้ให้นั่งพัก ลองไปนั่งพักกันสักครู่ดีกว่า พอหนูนั่งพักบนเก้าอี้นั้นสักครู่ก็มีพวกสัตว์น่ารักๆ🐰มาทักทายด้วย มีตัวอะไรบ้างนะ?

คราวนี้ก็ได้เวลาไปสำรวจอีกชั้นที่สูงขึ้นกันแล้วล่ะ เมื่อมองไปรอบๆ หนูแปลกใจที่พบว่าทุกอย่างในชั้นนี้มันเป็นประกายสีฟ้าและน้ำเงิน ที่แท้มันเป็นท้องทะเล มีชายหาดสีขาว น้ำทะเลและท้องฟ้าดูสดใสมากๆ อยากไปเล่นน้ำทะเลไหม ที่แห่งนี้ปลอดภัย หนูลองแหวกว่ายไปในทะเลสีฟ้าสดเหมือนกับเป็นปลาตัวหนึ่ง ลองกระโดดพุ่งตัวลงไปใต้น้ำเลย! มีปลาโลมา🐬 ปลาวาฬพ่นน้ำ🐳 ว่ายมาทักทายใกล้ๆด้วย หลังจากดำผุดดำว่ายสักพัก หนูก็กลับขึ้นมาบนชายหาด

เมื่อมองไปรอบๆอีกทีก็ต้องประหลาดใจเมื่อเห็นทุกอย่างรอบตัวกลายเป็นสีม่วงไปหมด ตรงพื้นเป็นผลึกหินสีม่วงใส หนูเดินสำรวจรอบๆชั้นนี้ มันมีประกายระยิบระยับของเพชรพลอยอยู่ทุกหนทุกแห่ง หนูสังเกตเห็นว่าตรงใจกลางของชั้นนี้มีขั้นบันไดเล็กๆอยู่ ได้เวลาขึ้นไปชั้นบนสุดแล้ว

เมื่อขึ้นมาที่ยอดของภูเขา ทุกๆอย่างดูขาวโพลนไปหมด มีหิมะกลุ่มเมฆสีขาวสว่าง มีนางฟ้า มีดวงดาว ความฝัน…มีทุกอย่างที่หนูชอบที่สุดมาอยู่รวมกันที่นี่ หนูลองค่อยๆนอนเอนตัวลง ปล่อยให้เมฆนุ่มๆมาห้อมล้อม รู้สึกปลอดโปร่งเบาสบาย…(ให้เวลาเด็กอยู่กับจินตภาพสักครู่ตามช่วงสมาธิ)

ตอนนี้พร้อมจะกลับกันหรือยัง? ก่อนกลับให้บอกลาภูเขาคริสตัลนี้ หนูรู้ดีว่าจะกลับมาที่นี่ได้เสมอเมื่อไหร่ที่ต้องการ หายใจเข้า-ท้องพอง หายใจออก-ท้องยุบ หนูรู้สึกว่าขาสองข้างแตะพื้น มือสองข้างวางอยู่ที่พื้น ตอนนี้หนูกลับเข้ามาในห้องของเราที่บ้านแล้ว

🗣บทเพื่อปรับความสัมพันธ์กับเพื่อนและครอบครัว ในกรณีที่เกิดความขัดแย้ง🤬

(บทสคริปต์นี้สังเกตดูความหมายคล้ายคลึงกับบทสวดมนต์แผ่เมตตา แต่อาจมีการใช้ภาษาที่ทำให้เด็กเข้าใจง่ายขึ้น)

ก่อนเริ่มใช้สคริปต์นี้ ลองให้เด็กดูภาพนี้ก่อน

ถามว่าเห็นเป็นรูปอะไร มีทั้งรูปผู้หญิงสาวและแก่ในรูปเดียวกันใช่ไหม? บางคนอาจเห็นมากกว่านี้…

อธิบายให้เด็กเข้าใจว่า ภาพเดียวกัน เหตุการณ์เดียวกัน แต่ต่างคนอาจมองเห็นต่างมุม อย่างไรก็ตามสิ่งที่แต่ละคนเห็นนั้นไม่มีผิด ไม่มีถูก ให้เข้าใจและเคารพในความเห็นที่แตกต่างโดยไม่จำเป็นต้องเกิดความขัดแย้งทะเลาะวิวาท บาดหมางกัน

บทสคริปต์นี้ให้ทำต่อจากการรวมสู่ศูนย์กลาง(centering)ได้เลยค่ะ

🔴ห้องแห่งหัวใจ💕

….เมื่อประตูวิเศษเปิดออก หนูเห็นมีขั้นบันไดเล็กๆที่ทอดลงไปข้างล่าง หนูรู้ทันทีว่า มันจะนำทางลงไปสู่หัวใจของหนูเอง เราจะค่อยๆเดินลงไปช้าๆกันทีละขั้นๆ ทุกๆก้าวที่เดินลงไป จะรู้สึกอบอุ่นคุ้นเคยและผ่อนคลายมากขึ้นทุกทีๆ เพราะเรากำลังจะเข้าไปในหัวใจของเราเอง

ตอนนี้ยังเหลืออยู่อีก 10 ขั้นก็จะถึงแล้วล่ะ 1..2…3 ลงไปอีก 4…5…6…7 ตอนนี้หนูรู้สึกเบาสบายขึ้นเรื่อยๆ…8…9…10 ตอนนี้หนูเข้ามาในห้องหัวใจของหนูเองแล้ว รู้สึกถึงการเต้นเป็นจังหวะของหัวใจไหม?

ในจุดที่ลึกที่สุดกลางหัวใจ หนูสัมผัสได้ถึงความรู้สึกอบอุ่น ปลอดภัย หนูรับรู้ได้ถึงความรักที่ไหลเอ่อล้นอยู่รอบกาย เหมือนน้ำอุ่นๆที่ไหลห่อหุ้มเราไว้อย่างทะนุถนอม…นี่คือความรักในหัวใจของหนูเอง ลองอยู่กับความรู้สึกนี้สักพักนึง….(หยุดเงียบนานตามช่วงเวลาที่เด็กจะมีสมาธิได้)

ทีนี้ลองส่งต่อความรักในหัวใจของเราให้กับครอบครัวของเรา เห็นภาพความรักในหัวใจเราเหมือนกระแสน้ำที่ไหลส่งไปถึงห้องหัวใจของครอบครัวของเรา รู้สึกได้ถึงความรักที่ไหลจากหัวใจของพวกเขากลับมายังเรา

ให้ส่งกระแสความรักไปยังเพื่อนๆคนอื่น รับรู้ได้ถึงความรักของพวกเขาที่ส่งกลับมา…

คราวนี้ให้ส่งความรักไปยัง…(คนที่เด็กกำลังมีความขัดแย้งด้วย) รับรู้ได้ถึงความรักของเขาที่ส่งกลับมา…

สุดท้ายนี้ให้ส่งความรักจากกลางใจเราออกไปรอบข้างเหมือนน้ำที่หลั่งไหลไปทุกทิศทางโดยไม่เฉพาะเจาะลง ให้แผ่ไปทั้งโลก ส่งความรักให้ผู้คนทั้งหมด สิ่งมีชีวิตทั้งหมด รับรู้ได้ถึงพลังแห่งความรักของสิ่งมีชีวิตและโลกทั้งใบส่งกลับมา เข้ามาในหัวใจของเรา ลองอยู่กับความรู้สึกนี้สักครู่หนึ่ง….

คราวนี้กลับมารู้สึกที่การเต้นของหัวใจอีกครั้ง รู้สึกถึงลมหายใจเข้า-ท้องพอง หายใจออก-ท้องยุบ รู้สึกถึงขาสองข้างที่วางบนพื้น รู้สึกถึงมือที่วางบนพื้น ตอนนี้หนูกลับเข้ามาอยู่ในห้องที่บ้านของเราแล้ว

เมื่อเด็กกลับออกมาจากจินตภาพแล้ว ถ้าจะให้ผลลัพธ์ดีที่สุด เราควรให้เด็กเล่าความรู้สึกให้ฟัง เด็กบางคนไม่ชอบเล่าออกมาเป็นคำพูด เราก็อาจจะให้เขาลองวาดภาพหรือทำงานศิลปะแทนเพื่อสะท้อนถึงสิ่งที่เขาได้สัมผัสมาอีกครั้งหนึ่งค่ะ

วันนี้ Bmum ก็ขอจบซีรี่ย์บทความชุด การช่วยให้เด็กสามารถจัดการกับอารมณ์เชิงลบและความเครียดนะคะ ถ้าผู้ใดสนใจบทความก่อนหน้านี้สามารถคลิกดูตามลิ้งค์ข้างล่างได้เลยค่ะ

🔶กิจกรรมเรียนรู้เรื่องอารมณ์จากหนังสือ Color Monster

🔶กิจกรรมฝึกการหายใจ(breathing exercise)

กิจกรรมลมหายใจวิเศษของฉัน

เรียนรู้เรื่องการหายใจจากโมเดลปอด

🔶กิจกรรมฝึกผ่อนคลายกล้ามเนื้อไปตามลำดับ(progressive muscle relaxation)

การเรียนรู้เรื่องกล้ามเนื้อจากโมเดลกล้ามเนื้อของเรา

การฝึกผ่อนคลายกล้ามเนื้อไปทีละส่วนตามลำดับ

🔶การสร้างจินตภาพเพื่อจัดการกับความเครียด ตอนที่1